انواع کسگت

هنگامی که بخواهند فضای میان دو جسم را پر کرده تا از نشت جلوگیری نمایند، از گسکت استفاده می‌کنند. گسکت یا درزبند که گاهی نیز با نام واشر شناخته می‌شود، از جنس‌های مختلفی مانند فلز، نمد، مقوا و ... ساخته می‌شود. این تنوع باعث می‌شود در ابعاد و مدل‌های مختلفی ساخته شود. این مسئله باعث می‌شود در صنایع مختلف کوچک و بزرگ مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه با انواع گسکت و طرز کار آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

گسکت چیست؟

گسکت که با نام‌های درزبند و واشر نیز شناخته می‌شود در اصل یک آب بند مکانیکی است. هنگامی که بخواهند میان دو یا چند سطح را پر کنند تا از نشست مایعات یا گازها که در جریان هستند جلوگیر نمایند، از گسکت استفاده خواهند کرد. این وسیله مکانیکی اکثر مواقع با نام واشر شناخته می‌شود، منتها واشر در واقع در توزیع بار پیچ و مهره‌ها کاربرد دارد.

گسکت در قسمت پیشانی فلنج قرار می گیرد. همان طور که اشاره کردیم با قرارگیری در این موقعیت فشار و دماهای بالای سیالات را تحمل کرده و مانع از خروج آن‌ها از مسیر اصلی خود می‌شود. این وسیله مکانیکی از مواد مختلفی ساخته و تهیه می‌شود. گسکت‌ها با برش صفحات لاستیکی، فلزی، نمدی، مقوایی، فایبرگلاسی، سیلیکونی یا پلیمری ایجاد می شوند.

ساخت آن‌ها طبق سه استاندارد اصلی و تایید شده صورت می گیرد. این سه استاندارد در راستای طراحی گسکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• ASME B16.21

• ASME B16.20

• API 6A

طبق این استانداردها گسکت‌ها باید به گونه‌ای طراحی و تولید شوند که بتوانند دما و فشارهای مختلف سیال را تحمل نمایند. در ادامه به انواع گسکت‌ها خواهیم پرداخت و متوجه خواهید شد که هر نوع آن برای دما، فشار و محیط خاصی مناسب خواهد بود. علاوه بر این رابطه مستقیمی میان فشار وارده به گسکت و دوام آن وجود دارد.

گسکت چیست و چه حالتی دارد

انواع گسکت

گسکت‌ها از دو نظر دسته‌بندی می‌شوند. دسته‌بندی اول از نظر جنس و دسته‌بندی دوم از نظر نوع پیشانی فلنج صورت می‌گیرد.

دسته‌بندی گسکت براساس جنس

• فلزی

• نیمه فلزی
• غیر فلزی
گسکت‌های فلزی و نیمه فلزی

گسکت فلزی: از مواد مختلف فلزی موجود در بازار مانند فولاد، مس و ... ساخته می‌شوند. پر کاربردترین نوع این دسته گسکت رینگی است. این گسکت فلزی که معمولاً از فولادهای نرم و آلیاژ آن ساخته می‌شود، با نام انگلیسی Forged Rings (رینگ‌های آهنگری) در شیار فلنج RTJ قرار می‌گیرد.

گسکت رینگی در مکان‌هایی که فشار بالا وجود داشته باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع درزبند خود نیز به دسته‌بندی دارد که شامل چهار نوع می‌شود: R, RX, BX, AX

گسکت نیمه فلزی: این نوع از ترکیب دو یا چند ماده فلزی و غیرفلزی تهیه می‌شود. بخش فلزی به آن استحکام می‌بخشد و بخش غیرفلزی آب‌بندی اجزاء را به بهترین نحوه فراهم می‌کند. رنج بندی کلاس گسکت نیمه فلزی از 150 تا 2500 است و در این محدوده کاربری دارد. انواع آن شامل:

• گسکت اسپیرال

• واشر شانه‌ای

• واشر گرافیتی لبه دار

• واشر ژاکتی

• واشرپوششی

گسکت غیر فلزی

به این دسته «لاستیکی» یا «epdm» نیز گفته می‌شود. به طور معمول در لوله‌کشی، سیستم‌های آبی و لوله داربستی کاربرد دارند. آب و مواد معدنی درون آن باعث خوردگی فلزات می‌شود؛ به همین سبب نوع پلاستیکی واشرها کاربر بیشتری در این زمینه دارند. گسکت غیر فلزی از برش ورقه‌های لاستیکی در انواع مختلفی به وجود می‌آید. در برخی موارد گاهی با رینگ فلزی ترکیب می‌شوند تا در فشارهای بالا نیز قابل استفاده باشند. این دسته معمولاً در دما و فشار کم بیشتر کاربرد دارند.

انواع گسکت‌ها از نظر جنس و ابعاد

از انواع مختلف آن می‌توان به، EPDM، IIR، NBR، CR، سیلیکون و ... اشاره کرد. هر کدام از موارد گفته شده ویژگی‌های مخصوص به خود را دارد و باید در انتخاب آن‌ها دقت کرد. در نتیجه بهتر است قبل از انتخاب نوع مناسب با یک متخصص مشورت کنید. نداشتن اطلاعات کافی در این زمینه منجر به خرید جنس‌های بی‌کیفیت و در نهایت نشتی سیالات در پروژه شما خواهد شد. همواره در پروژه‌های خود از بهترین مواد استفاده کنید تا بهترین کیفیت کار را در اختیار مشتری قرار دهید. این مسئله باعث بالا رفتن اعتماد خواهد شد.

شاید تصور کنید، انتخاب یک گسکت مسئله مهمی نباشد و بسیار جزئی باشد. امّا خراب بودن یک گسکت باعث ایجاد نشتی آب یا گاز خواهد شد. اگر این مسئله در محدود یک خانه باعث تصور کنید چه خطرات جبران‌ناپذیری را ممکن است به وجود آورد.

در دسته‌ی گسکت‌های غیرفلزی چند مورد باقی مانده است که باید به آن‌ها اشاره کنیم. تلفون علاوه بر ضریب سایش پایین خود، قدرت تحمل حرارت بالا تا 260 درجه را نیز دارد. علاوه بر آن، نسبت به مواد اسیدی و بازی مقاومت از خود نشان می‌دهد. به همین دلیل در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کاربرد بالایی دارد.

نوع دیگری که قصد داریم به آن اشاره کنیم، کیت عایقی است. کیت عایقی یک حفاظ الکتریکی ایجاد می‌کند و همچنین مانع خوردگی فلنج خواهد شد. این کیت از لاستیک نئوپرن ساخته می‌شود که دور تا دور آن را با رزین‌های فنولیک می‌پوشانند.

برای کلاس‌های 150 تا 300 نیز به نوع غیر آزبستی می‌توانیم اشاره کنیم. این دسته سطح صافی دارد و برای سیستم‌های فشار پایین مناسب خواهند بود.

دسته بندی گسکت از نظر پیشانی فلنج

اگر بخواهیم از نظر پیشانی فلنج دسته‌بندی را انجام دهیم شامل موارد زیر می‌شود:

• گسکت تخت

• گسکت حلزونی

• گسکت پوشش فلزی

• گسکت رینگی

استفاده از گسکت‌ها در انواع صنایع

تنها گسکتی که از این دسته مانده و به آن اشاره نکردیم؛ نوع اسپیرال است. گسکت اسپیرال از جنس فولاد ضد زنگ است. درون آن یک لایه پرکننده وجود دارد که از نوع آزبست، تلفون یا گرافیت خواهد بود. طراحی آن و همچنین مقطع V شکل آن باعث شده تا میزان فشار بیشتری را تحمل کند. همچنین علاوه بر مقاومت بالا حالت ارتجاعی نیز دارد. این ویژگی‌های باعث شده تا در صنایع نفت و گاز کاربرد بسیار داشته باشد. همچنین در انواع فلنج‌های ساده، سطح برجسته و شیاردار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به طور کل می‌توان مزایای گسکت‌ها را این گونه برشمرد:

• مانع از نشت انواع مایعات و گازها

• استفاده گسترده در صنایع نفتی، گازی و پتروشیمی

• مقاوم در دماها و فشارهای مختلف، همچنین مقاومت در مقابل مواد اسیدی و بازی

• مواد اولیه ساخت آن‌ها در دسترس و فراوان است

• برخی می‌توانند به عنوان عایق الکتریکی نیز عمل کنند

• در مقابل سایش مقاومت بالای دارند

• نصب آن‌هایی که نیاز به چسب ندارند بسیار آسان است